LATERNA

LATERNA

iam Veteribus multo in usu fuit. Cum enim νυκτιπορίᾳ plurimum illi uterentur, uti de Alex. Mag. Iuli Caesate, Aug. aliis, legimus, ad iter nocturnum faces primum adhibuêrunt lychnuchos e pelle, quae vim ventorum facile ferre possent ac defendere. Quoniam autem fallendi fere hostis causâ iter nocturnum a Ducibus exercituum instituebatur, quo id fieret tutius, componere sic coepêrunt laternas, ut iis lumen abunde facerent, quibus praeferebantur; aliis negarent, qui vel adversi incederent vel ad latera ipsis starent sive ambularent, cuiusmodi Laternarum (Galli surdas hodie vocant) fabricam ex Iulii Africani l. de Bellico appar. MS: hanc exhibet Casaub. Esto Laterna quadrilatera, pellibus ab omni parte oppansis munita. Laterum trium pelles sunto nigrae; unius alba, per quam pone sequentibus lucerna lucebit. Apud Plutarch. Formam aliam laternarum, quas λαμπτῆρας Graece vocat, invenias, quae, si esset a ventis quies, aperto gestabantur ore; si flarent venti, imposito operculo claudebantur: quo modo confectam laternam Auguri auspicatum eunti praeferre nefas erat, Κεφαλ. Π῾ωμ. quaest. 72. E' cornu laternae meminit Olympiod. in 4. Meteorol. πράξει 49. Sic Laterna Cornea, apud Mart. l. 14. Apoph. Epigr. 61.

Dux laterna viae clausis feror aurea flammis,

Et tuta est gremio parva lucerna meo:

qui etiam Laternae ex vesica meminit Idem ibid. Epigr. 62.

Cornea si non sum numquid sum fuscior? aut me,

Vesicam contra qui venit esse putat?

Et quidem prior iam apud Plaut. Amphytr. Prolog. v. 149. occurrit, ut mirum videatur, cur ab Aelfredo Anglo-Saxonum Rege inventam dicat Asserus de Reb. illius gestis. At militarium Laternarum, quarum in conducendis penoctem exercitibus medio aevo usus fuit, inventionem Manueli Comneno Imp. CPolit. tribuit Cinnamus, qui eas describit l. 5. n. 2. Graeciensium vero vett. laternarum formam ex illis Hippocratis discet Lector. cum ait, ἡ γαςτὴρ δίυδρος, καὶ μέγαλη, ὥςπερ λαμπτὴρ, ubi ventricosas illas fuisse innuit etc. Vide Iul. African. de App. bell. c. 70. apud Casaub. ad Suet. in Iul. Caes. c. 31. et C. du Fresne in Gloss. apud quem Laternam Vitream his versibus describit Aldhelmus de Laude Virginum n. 1.

Nec Laterna tibi vilescat vitrea Virgo,

Tergore vel crasso, et lignis ompacta salignis,

Seu membranarum tenui velamine facta,

Quamlibet aerata praecellat forte lucerna.

Nec omittendum Laternam praegrandem ferendi morem, inter poenas Monachicas, occurrere, in Vitis Abbatum S. Albani. De Laterna Demosthenis diximus supra, in hac voce, vide quoque Absconsa, Lucerna Pharus: it. in voce Urus, ubi urorum cornua in Laminas Secta translucere, atque etiam lumen inclusum latius fundere, ex Plin. dicemus. l. 8. c. 15.